اثر تبديل درازمدت جنگل به باغ بر بخش هاي كربن آلي خاك در حوزه آبخيز درياچه زريبار مريوان

تغيير كاربري اراضي جنگلي عمدتاً با شيب زياد به باغات در حوزه آبخيز درياچه زريبار مريوان طي سال هاي اخير منجر به بهم‌خوردن تعادل اكولوژيكي و اثرات مخرب بر كميت و كيفيت كربن آلي خاك گرديده است. هدف از اين مطالعه بررسي اثر تغيير كاربري اراضي جنگلي به باغات بر بخش هاي فيزيكي كربن آلي خاك در حوزه آبخيز درياچه زريبار مي باشد. نمونه برداري از جنگل‌هاي شيب‌دار با پوشش جنگلي انبوه بلوط در حوزه آبخيز درياچه زريبار مريوان و اراضي مجاور آنها كه 30 سال پيش به باغات انگور ديم تغيير كاربري داده شده اند، از دو عمق 60-0 و 90-60 سانتيمتري خاك انجام و كربن آلي آنها به روش والكلي بلاك تعيين شد. نتايج نشان داد كه بيشترين مقدار كربن موجود در افق هاي سطحي و زير سطحي به ترتيب مربوط به ذرات بخش هم‌اندازه شن در كاربري جنگل و ذرات بخش هم‌اندازه رس- سيلت در كاربري باغ مي باشند. تغيير كاربري از جنگل به باغ در افق سطحي به ترتيب منجر به كاهش 31% و 16% كربن آلي موجود در بخش شن و سيلت-رس گرديده است. تغيير كاربري در افق زير‌سطحي منجر به كاهش 26% كربن آلي در بخش ذرات هم‌اندازه شن و افزايش 85% كربن آلي ذرات بخش هم‌اندازه رس-سيلت شده است. بخش‌بندي كربن آلي بر اساس چگالي نشان داد كه بيشترين مقدار ماده آلي در بخش هاي سبك و سنگين در كاربري جنگل موجود بوده و تغيير كاربري باعث كاهشبه ترتيب 77 و 43 درصد در مقدار كربن آلي سبك و سنگين خاك سطحي شده است. نتايج مطالعات نشان مي دهد كه تبديل اراضي منجر به كاهش مقدار نگهداشت كربن در خاك گرديده است.