بررسي روابط هندسي و عملكرد سازهاي زينه هاي گنبدهاي ارچين

اين موضوع كه براي معمار ايراني ترسيم روابط هندسي قوس و گنبد يك مهارت معماري و سازهاي بوده است بر كسي پوشيده نيست. در اين بين روابط هندسي گنبد به دليل عدم امكان ساخت سقف تخت به جهت كمبود مصالح مناسب سقفهاي تخت اهميت ويژه داشته است. گنبد ارچين، سازه اي مختص منطقه جنوب كشور است كه به دليل كم توجهي به آن اطلاعات كمي در مورد عملكرد سازهاي اين سازه سنتي وجود دارد. سوال و هدف اصلي در اين پژوهش بررسي روابط هندسي موجود در انواع گنبدهاي ارچين و تقسيم بندي گنبدها بر اساس همين روابط هندسي است و سپس مقايسه اين روابط هندسي با هم بر اساس زينه هاي گنبد است. اين تحقيق از نوع تحقيقهاي بنيادي-توسعه اي است كه با روش تفسيري تاريخي پژوهش شده است و اطلاعات لازم براي پژوهش از طريق مطالعات كتابخانه اي و ميداني بدست آمده است و با استفاده از نمونه هاي موردي، مطالعات تحليل و تطبيقي صورت گرفته است. در پايان به اين نتيجه رسيديم كه گنبدهاي ارچين عنصر نمادين منطقه جنوب است كه با توجه به روابط هندسي زينه ها رفتار سازه اي در گنبد قابل توجيه است و زينه ها هستند كه رانش را در گنبد مهار و كنترل مي كنند.