اثرات باقيمانده لجن فاضلاب بر شكلهاي مختلف فسفر معدني از لحاظ قابليت دسترسي

استفاده از لجن فاضلاب به عنوان كود آلي در خاك هاي مناطق خشك و نيمه خشك ايران مورد توجه قرارگرفته است. اين مطالعه با هدف بررسي اثرات تجمعي و باقيمانده لجن فاضلاب بر شكلهاي مختلف فسفر معدني با دو سطح 50 و 100 مگاگرم بر هكتار و سه زمان كاربرد 1، 3 و 5 سال كوددهي به همراه يك تيمار شاهد در يك خاك آهكي در قالب طرح كرتهاي خرد شده با طرح پايه بلوك كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. نمونه هاي مركب خاك در پايان سال پنجمين كوددهي از عمق 0-30 سانتيمتري برداشت شد. اندازه گيري شكلهاي فسفر معدني بر اساس قابليت دسترسي براي گياه انجام گرفت. با افزايش سطح و سالهاي كاربرد لجن فاضلاب مقدار فسفر معدني قابل دسترس، نسبتاً قابل دسترس، نسبتاً مقاوم و غير قابل دسترس به طور معنيداري نسبت به تيمار شاهد افزايش يافتند. بررسي اثرات باقيمانده نشان داد كه بعد از گذشت چندسال از كاربرد لجن شكل هاي مختلف فسفر در تيمارها نسبت به تيمار شاهد بالاتر بود. اگرچه كمترين بخش فسفر خاك در بخش قابل دسترس و بيشترين مقدار در بخش غير قابل دسترس قرار گرفت اما به دليل افزايش مقدار فسفر نسبتاً قابل دسترس ميتوان براي تأمين پايدار فسفر در خاك از لجن فاضلاب بهره گرفت.